انحصار وراثت و تقسیم تَرَکه
انحصار وراثت زمین کشاورزی بدون سند
صدور گواهی انحصار وراثت زمین کشاورزی بدون سند در صلاحیت شورای حل اختلافی است که متوفی در آن منطقه زندگی میکرده است. وارث یا هر ذی نفعی که در زمین کشاورزی بدون سند نفع میبرد، میتواند اقدام به درخواست انحصار وراثت زمین کشاورزی بدون سند را مطرح نماید. مدارک کامل وراث و متوفی برای صدور گواهی انحصار وراثت الزامی بوده و در شرایطی که به مدارک دسترسی وجود ندارد متقاضی میتواند از شعبه رسیدگی کننده به انحصار وراثت زمین کشاورزی بدون سند، درخواست نماید که با کد ملی متوفی اطلاعات اسناد سجلی متوفی را در اختیار شورای حل اختلاف قرار دهد، بعد از رسیدگی نوبت به نشر آگهی انحصار وراثت زمین کشاورزی بدون سند در روزنامه رسمی میرسد، تا زمانی که مهلت یکماه نشر آگهی به اتمام برسد گواهی انحصار وراثت زمین کشاورزی بدون سند آماده صدور است.
انحصار وراثت در روزنامه رسمی
با شروع رسیدگی به گواهی انحصار وراثت نامحدود در شورای حل اختلاف و در صورت کامل بودن مدارک یک نوبت نشرآگهی یک ماهه در روزنامه رسمی صورت میگیرد، و بعد از اتمام مهلت انحصار وراثت در روزنامه رسمی گواهی مزبور آماده صدور می باشد. اما در انحصار وراثتی که بصورت محدود مطرح شده است دیگر نیازی به نشر انحصار وراثت در روزنامه رسمی نبوده و بعد از تکمیل مدارک گواهی آماده صدور است.
انحصار وراثت اینترنتی
متقاضی گواهی انحصار وراثت اینترنتی ابتدا باید در سامانه ثنا ثبت نام نماید و دادخواست انحصار وراثت اینترنتی خود را از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به شورای حل اختلاف ارسال نماید. در مورد این موضوع که گواهی انحصار وراثت اینترنتی و بصورت غیرحضوری صادر شود، عملا امکان پذیر نبوده و متقاضی یا وکیل آن باید در جلسه رسیدگی حضور یابد و اصل مدارک را به شعبه رسیدگی کننده ارائه نماید. همچنین ثبت نام در سامانه ثنا باعث میشود که تمام ابلاغیه ها و اوقات رسیدگی از طریق پیامک و بصورت اینترنتی به شخص خواهان ابلاغ شود.
اصلاح انحصار وراثت
اخذ گواهی انحصار وراثت در عین سادگی پیچیدگی های خاص خود را دارد، متقاضی باید دقت لازم را در طرح دادخواست و روال رسیدگی داشته باشد تا مجددا نیازی به اصلاح گواهی انحصار وراثت نباشد. اما بعضا در صدور گواهی مزبور اشتباهاتی مانند از قلم افتادن نام بعضی از وراث، اشتباه در نام و اسناد سجلی ورثه، یا ذکر نام وراثی که قبل از متوفی فوت نموده اند، اتفاق میفتد. اگر این اشتباهات را شعبه صادر کننده انحصار وراثت یا متقاضی قبل از صدور گواهی متوجه شوند، میتوان به راحتی اصلاح انحصار وراثت را درخواست نمود، اما مشکل جائیست که گواهی انحصار وراثت به اشتباه صادر و به وراث ابلاغ شده است. در این مرحله وراث میتوانند با طرح دادخواست اصلاح گواهی انحصار وراثت اصلاح آن را مجددا از طریق دفاتر خدمات الکترونیک قضایی به شعبه ارسال نمایند و بعد از رسیدگی مجدد اصلاح انحصار وراثت صورت می پذیرد.
انحصار وراثت فیش حج
تمام اموال منقول و غیر منقول متوفی بعد از فوت جزو ماترک محسوب می شود، و فیش حج نیز جزو ارث محسوب شده و باید مراحل انحصار وراثت فیش حج و مالیات بر ارث آن انجام شود تا بتوان ان را منتقل نمود، برای انحصار وراثت فیش حج ابتدا وراث در شورای حل اختلاف محل زندگی متوفی درخواست حصر وراثت می نمایند و بعد از رسیدگی و صدور گواهی انحصار وراثت فیش حج وراث می توانند اقدامات لازم را در خصوص فیش حج انجام دهند.
انحصار وراثت تک فرزند
با از دنیا رفتن متوفی کل دارایی جزو ماترک محسوب شده و قهرا به وراث منتقل می گردد، و زمانی که وراث قصد انتقال اموال را دارند ابتدا باید در مراجع قضایی وراث بودن خود را با گرفتن گواهی انحصار وراثت تائید نمایند. انحصار وراثت تک فرزند نیز ابتدا با ثبت دادخواست در دفاتر خدمات الکترونیک قضایی شروع می شود، و در مراحل رسیدگی بعد از تائید مدارک تک فرزند و سایر ورثه یک مرحله نشر آگهی صورت می پذیرد. بعد از گذشتن یک ماهه آگهی گواهی انحصار وراثت تک فرزند صادر می شود.
انحصار وراثت توسط ذی نفع
هر گاه متوفی دیون و بدهی داشته باشد، بعد از فوت علاوه بر وراث ممکن است طلبکار یا ذی نفع نیز مطالبه سهم از ماترک متوفی بنماید، ذی نفع برای شروع هر اقدام قضایی ابتدا باید انحصاروراثت را از شورای حل اختلاف اخذ نماید، و با ارائه مدارک ذی نفع بودن یا طلب خود، به شعبه رسیدگی کننده، بعد از طی نمودن مراحل آن و نشر آگهی انحصار وراثت توسط ذی نفع صادر می شود. در بیشتر موارد ذی نفع هیچ اطلاعاتی از وراث و متوفی و مدارک هویتی آنها در دست ندارد، البته باید عنوان کنیم که با استعلام از اداره ثبت احوال توسط شورای حل اختلاف مشکل به راحتی قابل حل است.
انحصار وراثت در صلاحیت کدام مرجع است
با توجه به قانون شورای حل اختلاف انحصار وراثت متوفی در صلاحیت شورای حل اختلاف بوده و دادگاه ها در این زمینه دخالتی نمی نمایند، بعد از فوت وراث می توانند با مراجعه به شورای حل اختلافی که صدور انحصار وراثت در صلاحیت آن مرجع است اقدام به گرفتن انحصار وراثت نمایند. انحصار وراثت متوفی در صلاحیت شورای حل اختلاف آخرین اقامتگاه متوفی می باشد.
انحصار وراثت جنین
در قانون مدنی نحوه ارث بردن و انحصار وراثت جنین صراحتا ذکر گردیده است. هر گاه حین الفوت نطفه جنین شکل گرفته باشد، جنین نیز به محض تولد از متوفی ارث میبرد، شرط ارث بردن جنین و انحصار وراثت جنین ، زنده به دنیا آمدن جنین است ، حتی اگر لحظه ای بعد از اولین گریه فوت نماید. همچنین اگر ارثی قابل تقسیم باشد و جنین هنوز متولد نشده باشد ممکن است، جنین مانع از وراثت سایر ورثه باشد، در این شرایط ارث قابل تقسیم نبوده تا زمانی که جنین زنده متولد شود، اما در صورتی که جنین هنوز متولد نشده است مانع ارث بردن سایر ورثه نباشد، ارث قابل تقسیم است به شرطی که سهم دو پسر برای جنین در همان طبقه در نظر گرفته شود. لازم به ذکر است که اگر طفل بعد از به دنیا آمدن بلافاصله فوت نماید، سهم الارث او ثابت است و می توان انحصار وراثت جنین را از شورای حل اختلاف اخذ نمود تا وراث او دقیقا مشخص شوند.
