الزام به صدور شناسنامه و اصلاح تغییر تاریخ تولد

الزام به صدور شناسنامه

طبق ماده‌ی ۱ اصلاحی قانون ثبت احوال، صدور شناسنامه برای اتباع ایرانی از وظایف اداره ثبت احوال است. با این حال، اگر شخصی که فاقد شناسنامه باشد به ادعای ایرانی بودن، الزام اداره ثبت احوال را به صدور شناسنامه برای خود درخواست کند، دعوای او در دادگاه قابل رسیدگی است. البته الزام اداره ثبت احوال به صدور شناسنامه منوط به آن است که به طریقی که در قانون ثبت احوال پیش‌بینی شده احراز شود که متقاضی، شرایطی که در آن قانون برای صدور شناسنامه مقرر شده است، از جمله شرایط موضوع ماده ۴۵ اصلاحی قانون (هویت و تابعیت) را دارد یا نه.شخص فاقد شناسنامه (اگر بالغ باشد) و ولی یا قیم او (اگر نابالغ باشد) یا وکیل آن‌ها باید دادخواست « الزام به صدور شناسنامه » به طرفیت « اداره ثبت احوال » به دادگاه عمومی ارائه کند.

مدارک مورد نیاز جهت دریافت شناسنامه

فردی که فاقد شناسنامه است می‌بایست 

۱- شهادت‌نامه صادقانه که مشخصات خود و پدر و مادرش را شامل می‌شود به همراه داشته باشد. فرد متقاضی می‌بایست از قبل شناسنامه ای برایش صادر نشده باشد و تابعیت ایران را نیز داشته باشد.

۲- شهادت‌نامه او باید به امضا حداقل سه شاهد رسیده باشد.

۳- دوازده قطعه عکس ۴*۳ به ثبت احوال .امضا افراد شاهد می‌بایست مورد تایید قرار بگیرد. مورد تایید این امضاها در شهرها توسط دفتر اسناد رسمی تایید می‌شود و در بخش‌ها روستا به تایید مراجع انتظامی خواهد رسد.

اگر فرد متقاضی مورد حمایت موسسه های عام المنفعه ای قرار داشته باشد داشتن گواهی حمایت آن موسسه می‌تواند ملاکی برای پذیرش درخواست او باشد.

عکس های که فرد به منظور دریافت شناسنامه ارائه می‌کند باید با چهره و ویژگی های ظاهری او در زمان مراجعه مطابقت کامل داشته باشد.

۴- فرد متقاضی باید حکم احراز نسب و گواهی حصر وراثت و اقرارنامه رسمی را بر حسب مورد خودش ارائه کند.

ارائه مدارک اثبات نسب از جمله دادنامه حصر وراثت یا حکم نسب در صورت فوت پدر ، اقرار نامه رسمی یا اقرار نامه تنظیمی در محل اداره ثبت احوال با حضور والدین

۵- قبض پرداخت تعرفه بابت هزینه صدور شناسنامه

قوانین و مستندات

ماده ۴۵ قانون ثبت احوال

دستورالعمل اجرایی ماده ۴۵ مصوب شورای عالی ثبت احوال مورخ 08 / 03 / 1381

فرم های مورد استفاده :

فرمهای نمونه ۱ الی ۲۶ ضمیمه دستورالعمل ماده ۴۵ ق . ث . ا .

نحوه گرفتن شناسنامه

۱) بررسی خواسته متقاضی و عندالزوم راهنمایی وی

۲) بررسی و تطبیق مدارک ارائه شده و تصدیق آنها از جمله شهادت نامه ، عکس ، مدارک اثبات نسب و در صورت امکان تکمیل فرم اقرارنامه با حضور والدین

۳) تکمیل برگ درخواست تنظیم سند سجلی و صدور شناسنامه

۴) معرفی متقاضی جهت تعیین سن به پزشکی قانونی یا مقیم (در مورد افراد ذکور مشمول ارائه صورتجلسه شورای پزشکی نظامی الزامی است ) و وصول پاسخ تعیین سن

۵) استعلام از پایگاه اطلاعات جمعیتی کشور در مورد عدم پیدایش سند سجلی متقاضی

۶) ارجاع به بایگانی جهت بررسی اسناد سجلی والدین ، برادران ، خواهران و ترادف آنها و تطبیق با پایگاه و تهیه پاسخ لازم

۷) معرفی متقاضی به دایره تشخیص هویت جهت بررسی هویت و تعیین کلاسمان انگشت نگاری و وصول پاسخ

۸) ارسال پاسخ اعلام نتایج انگشت نگاری متقاضی به پایگاه اطلاعات مردودین تابعیت سازمان جهت بررسی

۹) تکمیل پرسشنامه ۸ برگی در سه نسخه با امضاء متقاضی و تأیید مسئول مربوطه و ارسال با ضمائم مربوطه به مراجع ذیربط از جمله نیروی انتظامی و اداره اطلاعات محل سکونت

۱۰) وصول پاسخ نیروی انتظامی و اداره اطلاعات و بررسی آنها ( در صورت عدم وصول پاسخ اداره اطلاعات طی مدت مقرر ۳ ماه ، پرونده جهت رسیدگی به شورای تأمین شهرستان ارجاع خواهد شد )

۱۱) در صورت عدم تردید نسبت به هویت و تابعیت عین پرونده با اظهار نظر صریح به اداره کل ثبت احوال استان ارسال می گردد و در صورت تردید در هویت و تابعیت عین پرونده به شورای تأمین شهرستان ارجاع خواهد شد .

۱۲) رسیدگی به پرونده و صدور مجوز تنظیم سند و صدور شناسنامه توسط مدیر کل استان در صورت عدم تردید در تابعیت و هویت متقاضی

۱۳) رسیدگی به پرونده در شورای تأمین شهرستان و ابلاغ تصمیم اعضای شورا طی صورتجلسه مبنی بر بلامانع بودن صدور شناسنامه یا عدم موافقت با صدور شناسنامه

۱۴) بررسی و ارجاع پرونده از سوی رئیس اداره به مسئول ذیربط بمنظور تنظیم سند سجلی و صدور شناسنامه

۱۵) تنظیم سند ولادت و صدور شناسنامه وفق۵ مقررات جاری با تخصیص شماره ملی توسط سیستم

۱۶) تحویل شناسنامه به متقاضی و چنانچه فرد از معاودین دارای مدارک هویت خارجی باشد به موازات صدور شناسنامه مراتب به همراه پرونده جهت بررسی تابعیت مضاعف موضوع اعمال ماده ۹۸۹ ق. م . در اسناد سجلی به اداره کل امور هویتی ایرانیان خارج از کشور ارسال گردد .

۱۷) اعلام مشخصات سند سجلی به اداره تشخیص هویت و اداره وظیفه عمومی ( مورد مشمولین وظیفه )

۱۸) بایگانی پرونده

فن آوری مورد استفاده در اجرای فرآیند : دستی و مکانیزه

متوسط زمان بین شروع تا پایان فرآیند : ۵ ماه

فرآیند تشکیل پرونده و صدور شناسنامه جهت افراد بزرگسال فاقد شناسنامه

( موضوع ماده ۴۵ قانون ثبت احوال )

خدمت استاندارد شده صدور شناسنامه برای افراد بزرگسال بدون شناسنامه (فاقد ورقه)

-هدف از ارائه ی این خدمت صدور شناسنامه برای اتباع ایرانی است که سن آنها بیش از ۱۸ سال بوده وبدلایل مختلف تا زمان مراجعه ی آنها به ثبت احوال شناسنامه برای آنها صادر نشده است .

اصلاح تاریخ شناسنامه

افرادی که به هر دلیلی اسم خود را دوست ندارند و حتی از آن خجالت میکشند و کسانی که از ابتدا یک نام در شناسنامه شان بوده و با نام دیگری  صدا زده میشوند ، از جمله متقاضیان تغییر نام در شناسنامه شان می باشند.

از سایر دلایل اقدام به اصلاح شناسنامه حذف نام همسر سابق از شناسنامه زمانی که هیچ عمل زناشویی نداشته اند ، تغییر نام خانوادگی به دلایل  شخصی و یا ابطال شناسنامه به دلیل فوت فرد و ترک تابعیت ایران اشاره کرد.

مراحل اقدام به اصلاح شناسنامه به چه صورت است؟

افرادی که خواهان اصلاح تاریخ تولد خود می باشند در صورتی ک شرایط زیر را دارند میتوانند با مراجعه به اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه خود اقدام نمایند:

 افراد  ۱۸ سال به بالا .

 افراد کمتر از ۱۸ سال که دارای حکم رشد باشند .

 پدر یا جد پدری از طریق ارائه شناسنامه خود جهت فرزندان کمتر از ۱۸ سال .

قیم و وصی برای اشخاص تحت سرپرستی خود با ارائه مدارک مستند که سمت او احراز شده باشد.

تغییر تاریخ تولد در شناسنامه متقاضی سن بیش از 5 سال سن: اشخاص می‌توانند در صورتی که سن واقعی آنان با تاریخ تولد مندرج در اسناد سجلی و شناسنامه بیش از پنج سال اختلاف داشته باشد در کمیسیون ثبت احوال درخواست اصلاح تاریخ تولد خود را بنمایند. وفق تبصره ماده واحده قانون یاد شده، صاحب شناسنامه تنها یک بار در طول عمر خود و در صورتی که اختلاف سن واقعی با سن مندرج سجلی به تشخیص کمیسیون مرکب از فرماندار یا بخشدار، رئیس اداره ثبت احوال و پزشک منتخب، مدیر عامل سازمان بهداری استان و رئیس شورای اسلامی شهر و یا بخش محل صدور شناسنامه و با عضویت و ریاست قاضی دادگاه صالح محل تشکیل می‌گردد، بیش از 5 سال باشد، می‌تواند سن خود را اصلاح نماید. بر این اساس، تنها در صورت ارائه مدرک مستدل، این درخواست در کمیسیون تشخیص سن بررسی می‌شود. در صورت عدم موافقت کمیسیون تشخیص سن اداره ثبت احوال با تغییر تاریخ تولد در شناسنامه صاحب سند درخواست مجدد پذیرفته نخواهد شد. تصمیمات کمیسیون مقرر در ماده واحد قانون حفظ اعتبار اسناد سجلی و جلوگیری از تزلزل آن‌ها در صورتی که خلاف قوانین و مقررات باشد از سوی فرد متقاضی قابلیت طرح شکایت در دیوان عدالت را خواهد داشت.

تغییر تاریخ تولد در شناسنامه سن کمتر از 5 سال: با توجه به رأی وحدت رویه هیات عمومی دیوان عالی کشور تحت شماره 599 مورخ 13/4/1374 و اصل (159) قانون اساسی مرجع رسیدگی و اظهار نظر نسبت به درخواست تغییر تاریخ تولد در شناسنامه کمتر از 5 سال در صلاحیت دادگاه‌های دادگستری است و رسیدگی به درخواست اشخاص جهت اصلاح تاریخ تولد خود کمتر از 5 سال در صلاحیت دادگاه حقوقی محل سکونت شخص متقاضی می‌باشد. دعوا باید به طرفیت اداره ثبت احوال صادر کننده شناسنامه فرد متقاضی صورت گیرد که رأی مذکور قابلیت اعتراض از سوی طرفین را در دادگاه تجدید نظر خواهد داشت،

بدیهی است در خصوص طرح دعوا در دادگستری مبنی بر اصلاح سن کمتر از 5 سال چه به نحو کاهش و چه به نحو افزایش هر گونه دلیل محکمه پسند از قبیل برگ ولادت، اشتباهات مامورین ثبت احوال و … را می‌توان به عنوان دلیل در دادگاه ارائه نمود. در این زمینه می‌توان به شهادت شهود و ارجاع به پزشکی قانونی برای تشخیص سن واقعی استناد نمـود در اغلب موارد دادگاه‌ها و کمیسیون مقرر جهت احراز سن واقعی شخص نسبت به کسب نظر پزشکی قانونی یا پزشک معتمد اقدام لازم را به عمل می آورد و همچنین از جمله آزمایشات کمیسیون به سنجش تراکم استخوان می‌توان اشاره کرد.

نحوه تغییر تاریخ تولد در ثبت احوال

با مراجعه به ثبت احوال و پس از تشکیل کمسیونی متشکل از رئیس اداره ثبت احوال محل زندگی، پزشک منتخب، فرماندار و یا بخشدار، رئیس شوارای اسلامی محل با ریاست قاضی دادگاه محل تشکیل شده و با تشخیص و رای نهایی آنها سن درج شده در اسناد هویتی فرد اصلاح می گردد. ممکن است تغییر تاریخ تولد سبب کاهش و یا افزایش سن وی گردد.

زمان انجام پروسه: 1 ماه و نیم تا حداکثر 3 ماه کاری متغییر خواهد بود.

مرجع صالح جهت تغییر سن

فرد متقاضي براي اصلاح تاريخ تولد بايد به دبيرخانه كميسيون تشخيص سن اداره ثبت احوال محل صدور شناسنامه خود مراجعه کند. تاريخ تشكيل جلسه رسيدگي توسط دبيرخانه كميسيون تشخيص سن محل صدور شناسنامه به متقاضي ابلاغ مي‌‏شود و وي موظف است در وقت تعيين شده به كميسيون تشخيص مراجعه كند. در صورت عدم حضور متقاضي اگر پرونده براي اظهارنظر آماده باشد، كميسيون تصميم لازم را اتخاذ كرده و در غير اين صورت درخواست وي رد مي‌‏شود؛ بنابراين خواهان مي‌‏تواند درخواست مجدد خود را به كميسيون تسليم كند.كميسيون مي‌‏تواند در صورت لزوم، صاحب سند را جهت معاينه و تعيين سن به پزشكي قانوني معرفي كند و تصميم كميسيون تشخيص سن نيز قابل اعتراض نخواهد بود. در صورت عدم موافقت كميسيون با تغيير تاريخ تولد صاحب سند, درخواست مجدد فرد متقاضي پذيرفته نخواهد شد. مرجع صالح جهت پذیرش امکان تصحیح یا ابطال این اسناد، هیئت حل اختلاف و دادگاه دانسته می باشد.